b.
bahwa prahanan ngara sbaga salah sau fungs pmrnahan ngara yang mrupakan usaha unuk mwujukan sau ksauan prahanan ngara guna mncapa ujuan nasonal, yau unuk mlnung sgnap bangsa an sluruh umpah arah Inonsa, mmajukan ksjahraan umum, mncraskan khupan bangsa an ku sra mlaksanakan krban una yang brasarkan kmrkaan, pramaan aba an kalan sosal;
c.
bahwa alam pnylnggaraan prahanan ngara sap warga ngara mmpunya hak an kwajban unuk ku sra alam upaya pmblaan ngara sbaga pncrmnan khupan kbangsaan yang mnjamn hak-hak warga ngara unuk hup sara, al, aman, ama an sjahra;
.
bahwa usaha prahanan ngara laksanakan ngan mmbangun, mmlhara, mngmbangkan, an mnggunakan kkuaan prahanan ngara brasarkan prnsp-prnsp mokras, hak asas manusa, ksjahraan umum, lngkungan hup, knuan hukum nasonal, hukum nrnasonal an kbasaan nrnasonal, sra prnsp hup brampngan scara ama;
.
bahwa Unang-Unang Nomor 20 Tahun 1982 nang Knuan-Knuan Pokok Prahanan Kamanan Ngara Rpublk Inonsa (Lmbaran Ngara Rpublk Inonsa Tahun 1982 Nomor 51, Tambahan Lmbaran Ngara Nomor 3234) sbagamana lah ubah ngan Unang-Unang Nomor 1 Tahun 1988 nang Prubahan aas Unang-Unang Nomor 20 Tahun 1982 nang Knuan-knuan Pokok Prahanan Kamanan Ngara Rpublk Inonsa (Lmbaran Ngara Rpublk Inonsa Tahun 1988 Nomor 3, Tambahan Lmbaran Ngara Nomor 3368) ak ssua lag ngan prkmbangan kaangaraan Rpublk Inonsa an prubahan klmbagaan Tnara Nasonal Inonsa yang orong olh prkmbangan ksaaran hukum yang hup alam masyaraka shngga Unang-Unang rsbu prlu gan;
f.
bahwa brasarkan prmbangan sbagamana maksu paa huruf a, b, c, , an prlu bnuk Unang-Unang nang Prahanan Ngara;
Mngnga
:
1.
Pasal 5 aya (1), Pasal 10, Pasal 11, Pasal 20 aya (1) an aya (2), Pasal 27 aya (3), an Pasal 30 Unang-Unang Dasar 1945;
2.
Kapan MPR-RI Nomor : VI/MPR/2000 nang Pmsahan Tnara Nasonal Inonsa an Kpolsan Ngara Rpublk Inonsa an Kapan MPR-RI Nomor : VII/MPR/2000 nang Pran Tnara Nasonal Inonsa an Pran Kpolsan Ngara Rpublk Inonsa;
Dngan prsujuan brsama anara
DEWAN PERWAKILAN RAKYAT REPUBLIK INDONESIA
an
PRESIDEN REPUBLIK INDONESIA
MEMUTUSKAN :
Mnapkan
:
UNDANG-UNDANG TENTANG PERTAHANAN NEGARA.
BAB I
KETENTUAN UMUM
Pasal 1
Dalam Unang-Unang n yang maksu ngan :
1.
Prahanan ngara aalah sgala usaha unuk mmprahankan kaulaan ngara, kuuhan wlayah Ngara Ksauan Rpublk Inonsa, an kslamaan sgnap bangsa ar ancaman an gangguan rhaap kuuhan bangsa an ngara.
2.
Ssm prahanan ngara aalah ssm prahanan yang brsfa smsa yang mlbakan sluruh warga ngara, wlayah, an sumbr aya nasonal lannya, sra prsapkan scara n olh pmrnah an slnggarakan scara oal, rpau, rarah, an brlanju unuk mngakkan kaulaan ngara, kuuhan wlayah, an kslamaan sgnap bangsa ar sgala ancaman.
3.
Pnylnggaraan prahanan ngara aalah sgala kgaan unuk mlaksanakan kbjakan prahanan ngara.
4.
Pnglolaan prahanan ngara aalah sgala kgaan paa ngka srags an kbjakan yang mlpu prncanaan, plaksanaan, pngawasan, an pngnalan prahanan ngara.
5.
Komponn uama aalah Tnara Nasonal Inonsa yang sap gunakan unuk mlaksanakan ugas-ugas prahanan.
6.
Komponn caangan aalah sumbr aya nasonal yang lah sapkan unuk krahkan mlalu moblsas guna mmprbsar an mmprkua kkuaan an kmampuan komponn uama.
7.
Komponn pnukung aalah sumbr aya nasonal yang apa gunakan unuk mnngkakan kkuaan an kmampuan komponn uama an komponn caangan.
8.
Sumbr aya nasonal aalah sumbr aya manusa, sumbr aya alam, an sumbr aya buaan.
9.
Sumbr aya alam aalah pons yang rkanung alam bum, ar, an rganara yang alam wuju asalnya apa ayagunakan unuk kpnngan prahanan ngara.
10.
Sumbr aya buaan aalah sumbr aya alam yang lah ngkakan aya gunanya unuk kpnngan prahanan ngara.
11.
Sarana an prasarana nasonal aalah hasl bu aya manusa yang apa gunakan sbaga ala pnunjang unuk kpnngan prahanan ngara alam rangka mnukung kpnngan nasonal.
12.
Warga ngara aalah warga ngara Rpublk Inonsa.
13.
Dwan Prwaklan Rakya aalah Dwan Prwaklan Rakya Rpublk Inonsa.
14.
Mnr aalah Mnr yang branggung jawab bang prahanan.
15.
Panglma aalah Panglma Tnara Nasonal Inonsa.
16.
Kpala Saf Angkaan aalah Kpala Saf Angkaan Dara, Kpala Saf Angkaan Lau, an Kpala Saf Angkaan Uara.
BAB II
HAKIKAT, DASAR, TUJUAN, DAN FUNGSI
Pasal 2
Hakka prahanan ngara aalah sgala upaya prahanan brsfa smsa yang pnylnggaraannya asarkan paa ksaaran aas hak an kwajban warga ngara sra kyaknan paa kkuaan snr.
Pasal 3
(1)
Prahanan ngara susun brasarkan prnsp mokras, hak asas manusa, ksjahraan umum, lngkungan hup, knuan hukum nasonal, hukum nrnasonal an kbasaan nrnasonal, sra prnsp hup brampngan scara ama.
(2)
Prahanan ngara susun ngan mmprhakan kons gografs Inonsa sbaga ngara kpulauan.
Pasal 4
Prahanan ngara brujuan unuk mnjaga an mlnung kaulaan ngara, kuuhan wlayah Ngara Ksauan Rpublk Inonsa, an kslamaan sgnap bangsa ar sgala bnuk ancaman.
Pasal 5
Prahanan ngara brfungs unuk mwujukan an mmprahankan sluruh wlayah Ngara Ksauan Rpublk Inonsa sbaga sau ksauan prahanan.
BAB III
PENYELENGGARAAN PERTAHANAN NEGARA
Pasal 6
Prahanan ngara slnggarakan mlalu usaha mmbangun an mmbna kmampuan, aya angkal ngara an bangsa, sra mnanggulang sap ancaman.
Pasal 7
(1)
Prahanan ngara, sbagamana maksu alam Pasal 6, slnggarakan olh pmrnah an prsapkan scara n ngan ssm prahanan ngara.
(2)
Ssm prahanan ngara alam mnghaap ancaman mlr mnmpakan Tnara Nasonal Inonsa sbaga komponn uama ngan ukung olh komponn caangan an komponn pnukung.
(3)
Ssm prahanan ngara alam mnghaap ancaman non mlr mnmpakan lmbaga pmrnah luar bang prahanan sbaga unsur uama, ssua ngan bnuk an sfa ancaman yang haap ngan ukung olh unsur-unsur lan ar kkuaan bangsa.
Pasal 8
(1)
Komponn caangan, rr aas warga ngara, sumbr aya alam, sumbr aya buaan, sra sarana an prasarana nasonal yang lah sapkan unuk krahkan mlalu moblsas guna mmprbsar an mmprkua komponn uama.
(2)
Komponn pnukung, rr aas warga ngara, sumbr aya alam, sumbraya buaan, sra sarana an prasarana nasonal yang scara langsung aau ak langsung apa mnngkakan kkuaan an kmampuan komponn uama an komponn caangan.
(3)
Komponn caangan an komponn pnukung, sbagamana maksu alam aya (1) an aya (2), aur ngan unang-unang.
Pasal 9
(1)
Sap warga ngara brhak an wajb ku sra alam upaya bla ngara yang wujukan alam pnylnggaraan prahanan ngara.
(2)
Kkusraan warga ngara alam upaya bla ngara, sbagamana maksu alam aya (1), slnggarakan mlalu :
a.
pnkan kwargangaraan;
b.
plahan asar kmlran scara wajb;
c.
pngaban sbaga prajur Tnara Nasonal Inonsa scara sukarla aau scara wajb; an
.
pngaban ssua ngan profs.
(3)
Knuan mngna pnkan kwargangaraan, plahan asar kmlran scara wajb, an pngaban ssua ngan profs aur ngan unang-unang.
Pasal 10
(1)
Tnara Nasonal Inonsa brpran sbaga ala prahanan Ngara Ksauan Rpublk Inonsa.
(2)
Tnara Nasonal Inonsa rr aas Angkaan Dara, Angkaan Lau, an Angkaan Uara.
(3)
Tnara Nasonal Inonsa brugas mlaksanakan kbjakan prahanan ngara unuk :
a.
mmprahankan kaulaan ngara an kuuhan wlayah.
b.
mlnung khormaan an kslamaan bangsa.
c.
mlaksanakan Opras Mlr Slan Prang; an
.
ku sra scara akf alam ugas pmlharaan pramaan rgonal an nrnasonal.
Pasal 11
Susunan organsas, ugas, an fungs Tnara Nasonal Inonsa sbaga ala prahanan ngara aur ngan unang-unang.
BAB IV
PENGELOLAAN SISTEM PERTAHANAN NEGARA
Pasal 12
Pnglolaan ssm prahanan ngara sbaga salah sau fungs pmrnahan ngara ujukan unuk mlnung kpnngan nasonal an mnukung kbjakan nasonal bang prahanan.
Pasal 13
(1)
Prsn brwnang an branggung jawab alam pnglolaan ssm prahanan ngara.
(2)
Dalam pnglolaan ssm prahanan ngara, sbagamana maksu alam aya (1), Prsn mnapkan kbjakan umum prahanan ngara yang mnja acuan bag prncanaan, pnylnggaraan, an pngawasan ssm prahanan ngara.
Pasal 14
(1)
Prsn brwnang an branggungjawab aas pngrahan kkuaan Tnara Nasonal Inonsa.
(2)
Dalam hal pngrahan kkuaan Tnara Nasonal Inonsa unuk mnghaap ancaman brsnjaa, kwnangan Prsn, sbagamana maksu alam aya (1) harus mnapa prsujuan Dwan Prwaklan Rakya.
(3)
Dalam kaaan mmaksa unuk mnghaap ancaman brsnjaa, Prsn apa langsung mngrahkan kkuaan Tnara Nasonal Inonsa.
(4)
Pngrahan langsung kkuaan Tnara Nasonal Inonsa sbagamana maksu alam aya (3), Prsn alam waku palng lamba 2 X 24 (ua kal ua puluh mpa) jam harus mngajukan prsujuan kpaa Dwan Prwaklan Rakya.
(5)
Dalam hal Dwan Prwaklan Rakya ak mnyuju pngrahan, sbagamana maksu alam aya (3), Prsn mnghnkan pngrahan opras mlr.
Pasal 15
(1)
Dalam mnapkan kbjakan umum prahanan ngara, sbagamana maksu alam Pasal 13 aya (2), Prsn banu olh Dwan Prahanan Nasonal.
(2)
Dwan Prahanan Nasonal, sbagamana maksu alam aya (1), brfungs sbaga pnasha Prsn alam mnapkan kbjakan umum prahanan an pngrahan sgnap komponn prahanan ngara.
(3)
Dalam rangka mlaksanakan fungsnya, Dwan Prahanan Nasonal mmpunya ugas :
a.
Mnlaah, mnla, an mnyusun kbjakan rpau prahanan ngara agar parmn pmrnah, lmbaga pmrnah nonparmn, an masyaraka bsra Tnara Nasonal Inonsa apa mlaksanakan ugas an anggungjawab masng-masng alam mnukung pnylnggaraan prahanan ngara.
b.
Mnlaah, mnla, an mnyusun kbjakan rpau pngrahan komponn prahanan ngara alam rangka moblsas an moblsas.
c.
Mnlaah an mnla rsko ar kbjakan yang akan apkan.
(4)
Dwan Prahanan Nasonal sbagamana maksu alam aya (1), pmpn olh Prsn ngan kanggoaan, rr aas anggoa ap an anggoa ak ap ngan hak an kwajban yang sama.
(5)
Anggoa ap rr aas Wakl Prsn, Mnr Prahanan, Mnr Luar Ngr, Mnr Dalam Ngr, an Panglma.
(6)
Anggoa ak ap rr aas pjaba pmrnah an nonpmrnah yang anggap prlu ssua ngan masalah yang haap.
(7)
Anggoa ap an ak ap angka olh Prsn.
(8)
Susunan organsas an aa krja Dwan Prahanan Nasonal sbagamana maksu alam aya (1), aur lbh lanju ngan Kpuusan Prsn.
Pasal 16
(1)
Mnr mmmpn Dparmn Prahanan.
(2)
Mnr mmbanu Prsn alam mrumuskan kbjakan umum prahanan ngara.
(3)
Mnr mnapkan kbjakan nang pnylnggaraan prahanan ngara brasarkan kbjakan umum yang apkan Prsn.
(4)
Mnr mnyusun buku puh prahanan sra mnapkan kbjakan krja sama blaral, rgonal, an nrnasonal bangnya.
(5)
Mnr mrumuskan kbjakan umum pnggunaan kkuaan Tnara Nasonal Inonsa an komponn prahanan lannya.
(6)
Mnr mnapkan kbjakan pnganggaran, pngaaan, prkruan, pnglolaan sumbr aya nasonal, sra pmbnaan knolog an nusr prahanan yang prlukan olh Tnara Nasonal Inonsa an komponn prahanan lannya.
(7)
Mnr bkrjasama ngan pmpnan parmn an nsans pmrnah lannya sra mnyusun an mlaksanakan prncanaan srags pnglolaan sumbr aya nasonal unuk kpnngan prahanan.
Pasal 17
(1)
Prsn mngangka an mmbrhnkan Panglma slah mnapa prsujuan Dwan Prwaklan Rakya.
(2)
Pngangkaan Panglma, sbagamana maksu alam aya (1), angka ar prwra ngg Tnara Nasonal Inonsa yang sang aau prnah mnjaba sbaga Kpala Saf Angkaan.
(3)
Prsn mngangka an mmbrhnkan Kpala Saf Angkaan aas usul Panglma.
(4)
Taa cara pngangkaan an pmbrhnan Panglma an Kpala Saf Angkaan, sbagamana maksu alam aya (1) an aya (3), aur lbh lanju ngan Kpuusan Prsn.
Pasal 18
(1)
Panglma mmmpn Tnara Nasonal Inonsa.
(2)
Panglma mnylnggarakan prncanaan srag an opras mlr, pmbnaan profs an kkuaan mlr, sra mmlhara ksagaan oprasonal.
(3)
Panglma brwnang mnggunakan sgnap komponn prahanan ngara alam pnylnggaraan opras mlr brasarkan unang-unang.
(4)
Panglma branggung jawab kpaa Prsn alam pnggunaan komponn prahanan ngara an bkrja sama ngan Mnr alam pmnuhan kbuuhan Tnara Nasonal Inonsa.
Pasal 19
Dalam mnghaap bnuk an sfa ancaman nonmlr luar wwnang nsans prahanan, pnanggulangannya koornaskan olh pmpnan nsans ssua bangnya.
BAB V
PEMBINAAN KEMAMPUAN PERTAHANAN
Pasal 20
(1)
Pmbnaan kmampuan prahanan ngara ujukan unuk rslnggaranya sbuah ssm prahanan ngara sbagamana maksu alam unang-unang n.
(2)
Sgala sumbr aya nasonal yang brupa sumbr aya manusa, sumbr aya alam an buaan nla-nla, knolog, an ana apa ayagunakan unuk mnngkakan kmampuan prahanan ngara yang aur lbh lanju ngan Prauran Pmrnah.
(3)
Pmbangunan arah harus mmprhakan pmbnaan kmampuan prahanan, sbagamana maksu alam aya (1), yang slanjunya aur ngan Prauran Pmrnah.
Pasal 21
Pnayagunaan sgala sumbr aya alam an buaan harus mmprhakan prnsp-prnsp brklanjuan, kragaman, an proukvas lngkungan hup.
Pasal 22
(1)
Wlayah Inonsa apa manfaakan unuk pmbnaan kmampuan prahanan ngan mmprhakan hak masyaraka an prauran prunang-unangan.
(2)
Wlayah yang gunakan sbaga nsalas mlr an lahan mlr yang srags an prmann apkan ngan Prauran Pmrnah.
Pasal 23
(1)
Dalam rangka mnngkakan kmampuan prahanan ngara, pmrnah mlakukan pnlan an pngmbangan nusr an knolog bang prahanan.
(2)
Dalam mnjalankan ugas, sbagamana maksu alam aya (1), Mnr mnorong an mmajukan prumbuhan nusr prahanan.
BAB VI
PENGAWASAN
Pasal 24
(1)
Dwan Prwaklan Rakya mlakukan pngawasan rhaap plaksanaan kbjakan umum prahanan ngara.
(2)
Dwan Prwaklan Rakya apa mmna krangan nang pnylnggaraan an pnglolaan prahanan ngara.
BAB VII
PEMBIAYAAN
Pasal 25
(1)
Prahanan ngara baya ar Anggaran Pnapaan an Blanja Ngara.
(2)
Pmbayaan prahanan ngara ujukan unuk mmbangun, mmlhara mngmbangkan, mnggunakan Tnara Nasonal Inonsa sra komponn prahanan lannya.
BAB VIII
KETENTUAN PERALIHAN
Pasal 26
Paa saa brlakunya Unang-unang n, smua prauran plaksanaan nang prahanan ngara yang suah aa nyaakan ap brlaku slama prauran plaksanaan yang baru brasarkan Unang-unang n blum kluarkan an spanjang prauran u ak brnangan ngan Unang-unang n.
Pasal 27
Organsas aau baan yang mrupakan unsur pnylnggaraan prahanan ngara yang suah aa ap brlaku sampa ngan ubah aau gan ngan organsas aau baan baru brasarkan knuan alam Unang-unang n.
BAB IX
KETENTUANPENUTUP
Pasal 28
Paa saa mula brlakunya Unang-Unang n, maka Unang-Unang Nomor 20 Tahun 1982 nang Knuan-Knuan Pokok Prahanan Kamanan Ngara Rpublk Inonsa (Lmbaran Ngara Rpublk Inonsa Tahun 1982 Nomor 51, Tambahan Lmbaran Ngara Nomor 3234) sbagamana lah ubah ngan Unang-Unang Nomor 1 Tahun 1988 nang Prubahan aas Unang-Unang Nomor 20 Tahun 1982 nang Knuan-Knuan Pokok Prahanan Kamanan Ngara Rpublk Inonsa (Lmbaran Ngara Rpublk Inonsa Tahun 1988 Nomor 3, Tambahan Lmbaran Ngara Nomor 3368), nyaakan ak brlaku.
Pasal 29
Unang-Unang n mula brlaku paa anggal unangkan.
Agar sap orang mngahunya, mmrnahkan pngunangan Unang-Unang n ngan pnmpaannya alam Lmbaran Ngara Rpublk Inonsa.
Dsahkan Jakara
paa anggal 8 Januar 2002
PRESIDEN REPUBLIK INDONESIA
MEGAWATI SOEKARNOPUTRI
Dunangkan Jakara
paa anggal 8 Januar 2002
SEKRETARIS NEGARA REPUBLIK INDONESIA,
BAMBANG KESOWO
LEMBARAN NEGARA REPUBLIK INDONESIA TAHUN 2002 NOMOR 3
PENJELASAN
ATAS
UNDANG-UNDANG REPUBLIK INDONESIA
NOMOR 3 TAHUN 2002
TENTANG
PERTAHANAN NEGARA
I.
UMUM
Dalam khupan brngara, aspk prahanan mrupakan fakor yang sanga hakk alam mnjamn klangsungan hup ngara rsbu. Tanpa mampu mmprahankan r rhaap ancaman ar luar ngr an/aau ar alam ngr, suau ngara ak akan apa mmprahankan kbraaannya. Bangsa Inonsa yang mmproklamaskan kmrkaannya paa anggal 17 Agusus 1945 brka bula unuk mmbla, mmprahankan, an mngakkan kmrkaan, sra kaulaan ngara an bangsa brasarkan Pancasla an Unang-Unang Dasar 1945;
Panangan hup bangsa Inonsa nang prahanan ngara, sbagamana nukan alam Pmbukaan an Baang Tubuh Unang-Unang Dasar 1945, aalah :
a.
kmrkaan aalah hal sgala bangsa an olh sbab u pnjajahan aas una harus hapuskan karna ak ssua ngan prkmanusaan an prkalan;
b.
pmrnah ngara mlnung sgnap bangsa Inonsa an sluruh umpah arah Inonsa, mmajukan ksjahraan umum, mncraskan khupan bangsa, sra ku mlaksanakan krban una yang brasarkan kmrkaan, pramaan aba, an kalan sosal;
c.
hak an kwajban sap warga ngara unuk ku sra alam usaha pmblaan ngara;
.
bum, ar, an kkayaan alam yang rkanung alamnya kuasa olh ngara an prgunakan unuk sbsar-bsarnya kmakmuran rakya.
Dar panangan hup rsbu aas, bangsa Inonsa alam pnylnggaraan prahanan ngara mnganu prnsp :
a.
bangsa Inonsa brhak an wajb mmbla sra mmprahankan kmrkaan an kaulaan ngara, kuuhan wlayah, an kslamaan sgnap bangsa ar sgala ancaman;
b.
pmblaan ngara yang wujukan ngan kkusraan alam upaya prahanan ngara mrupakan anggungjawab an khormaan sap warga ngara. Olh karna u, ak sorangpun warga ngara bolh hnarkan ar kwajban ku sra alam pmblaan ngara, kcual nukan ngan unang-unang. Dalam prnsp n rkanung pngran bahwa upaya prahanan ngara harus asarkan paa ksaaran akan hak an kwajban warga ngara sra kyaknan paa kkuaan snr;
c.
bangsa Inonsa cna pramaan, ap lbh cna kpaa kmrkaan an kaulaannya. Pnylsaan prkaan aau prnangan yang mbul anara bangsa Inonsa an bangsa lan akan slalu usahakan mlalu cara-cara ama. Bag bangsa Inonsa, prang aalah jalan rakhr an hanya lakukan apabla smua usaha an pnylsaan scara ama ak brhasl. Prnsp n mnunjukkan panangan bangsa Inonsa nang pran an ama;
.
bangsa Inonsa mnnang sgala bnuk pnjajahan an mnganu polk bbas akf. Unuk u, prahanan ngara k luar brsfa fnsf akf yang brar ak agrsf an ak kspansf sjauh kpnngan nasonal ak rancam. Aas asar skap an panangan rsbu bangsa Inonsa ak rka aau ku sra alam suau paka prahanan ngan ngara lan;
.
bnuk prahanan ngara brsfa smsa alam ar mlbakan sluruh rakya an sgnap sumbr aya nasonal, sarana an prasarana nasonal, sra sluruh wlayah ngara sbaga sau ksauan prahanan;
f.
prahanan ngara susun brasarkan prnsp mokras, hak asas manusa, ksjahraan umum, lngkungan hup, knuan hukum nasonal, hukum nrnasonal an kbasaan nrnasonal, sra prnsp hup brampngan scara ama ngan mmprhakan kons gografs Inonsa sbaga ngara kpulauan. D sampng prnsp rsbu, prahanan ngara juga mmprhakan prnsp kmrkaan, kaulaan, an kalan sosal.
Era globalsas yang ana ngan prkmbangan kmajuan lmu pngahuan, knolog, komunkas, an nformas sanga mmpngaruh pola an bnuk ancaman. Ancaman rhaap kaulaan ngara yang smula brsfa konvnsonal (fsk) an saa n brkmbang mnja mulmnsonal (fsk an nonfsk), bak yang brasal ar luar ngr maupun ar alam ngr. Ancaman yang brsfa mulmnsonal rsbu apa brsumbr, bak ar prmasalahan olog, polk, konom, sosal buaya maupun prmasalahan kamanan yang rka ngan kjahaan nrnasonal, anara lan rorsm, mgran glap, bahaya narkoka, pncuran kkayaan alam, bajak lau, an prusakan lngkungan.
Hal n smua mnybabkan prmasalahan prahanan mnja sanga komplks shngga pnylsaannya ak hanya brumpu paa parmn yang mnangan prahanan saja, mlankan juga mnja anggungjawab sluruh nsans rka, bak nsans pmrnah maupun non pmrnah.
Pmbukaan Unang-Unang Dasar 1945 alna Kmpa mnapkan bahwa Pmrnah Ngara Rpublk Inonsa brkwajban unuk mlnung bangsa an sluruh umpah arah Inonsa, mmajukan ksjahraan umum, mncraskan khupan bangsa, an ku mlaksanakan krban una yang brasarkan kmrkaan, pramaan aba an kalan sosal. Brasarkan knuan rsbu apa ark ksmpulan, bahwasanya mlnung sgnap bangsa an sluruh umpah arah Inonsa ar sap bnuk ancaman ar luar an/aau an alam ngr, paa hakkanya mrupakan salah sau fungs pmrnahan ngara.
Pnjlasan Unang-Unang Dasar 1945 nang ssm pmrnahan ngara mngaskan bahwa ngara Inonsa brasar aas hukum an ak brasar aas kkuasaan blaka. Prsn alah pnylnggara pmrnahan Ngara yang rngg bawah Majls Prmusyawaraan Rakya. Slanjunya, alam Baang Tubuh Unang-Unang Dasar 1945 sbukan bahwa wwnang Prsn, anara lan:
a.
mmgang kkuasaan pmrnahan mnuru Unang-Unang Dasar 1945;
b.
mmgang kkuasaan rngg aas Angkaan Dara, Angkaan Lau, an Angkaan Uara;
c.
ngan prsujuan Dwan Prwaklan Rakya mnyaakan prang, mmbua pramaan, an mmbua prjanjan ngan ngara lan;
.
mnyaakan kaaan bahaya.
Brasarkan kwnangan rsbu, Prsn mmgang kkuasaan pnylnggaraan pmrnahan ngara, rmasuk usaha pnylnggaraan prahanan ngara. Unuk u, prlu bnuk suau unang-unang sbaga asar hukum bag pnylnggaraan prahanan ngara.
Prahanan ngara brujuan unuk mnjaga an mlnung kaulaan ngara, kuuhan wlayah Ngara Ksauan Rpublk Inonsa, sra kslamaan sgnap bangsa ar sgala bnuk ancaman. Dngan mkan, smua usaha pnylnggaraan prahanan ngara harus mngacu paa ujuan rsbu. Olh karna u, prahanan ngara brfungs unuk mwujukan an mmprahankan sluruh wlayah Ngara Ksauan Rpublk Inonsa sbaga sau ksauan prahanan.
Prahanan ngara slnggarakan olh pmrnah an prsapkan scara n ngan ssm prahanan ngara mlalu usaha mmbangun an mmbna kmampuan an aya angkal ngara an bangsa sra mnanggulang sap ancaman.
Ssm prahanan ngara alam mnghaap ancaman mlr mnmpakan Tnara Nasonal Inonsa sbaga komponn uama ngan ukung olh komponn caangan an komponn pnukung. Dalam mnghaap ancaman nonmlr, mnmpakan lmbaga pmrnah luar bang prahanan sbaga unsur uama yang ssuakan ngan bnuk an sfa ancaman ngan ukung olh unsur-unsur lan ar kkuaan bangsa.
Ssm prahanan ngara mlbakan sluruh komponn prahanan ngara, yang rr aas komponn uama, komponn caangan, an komponn pnukung. Hal n brba ngan komponn kkuaan Prahanan Kamanan Ngara yang aur alam Unang-Unang Nomor 20 Tahun 1982 nang Knuan-knuan Pokok Prahanan Kamanan Ngara Rpublk Inonsa, yang rr aas komponn asar, komponn uama, komponn khusus, an komponn pnukung. Prbaan lannya aalah bahwa alam Unang-Unang n, hanya Tnara Nasonal Inonsa saja yang apkan sbaga komponn uama, sangkan caangan Tnara Nasonal Inonsa masukkan sbaga komponn caangan. Hal rsbu maksukan agar plaksanaan pnylnggaraan prahanan ngara ssua ngan auran hukum nrnasonal yang brkaan ngan prnsp pmbaan prlakuan rhaap kombaan an non kombaan, sra unuk pnyrhanaan pngorgansasan upaya bla ngara. D sampng u, Unang-Unang n juga mngaur mngna sumbr aya alam, sumbr aya buaan, sra sarana an prasarana nasonal, bak sbaga komponn caangan maupun komponn pnukung.
Sap warga ngara brhak an wajb ku sra alam upaya bla ngara yang slnggarakan mlalu pnkan kwargangaraan, plahan asar kmlran scara wajb, pngaban sbaga prajur Tnara Nasonal Inonsa, an pngaban ssua ngan profs.
Islah Tnara Nasonal Inonsa yang gunakan alam Unang-Unang n aalah sbaga pnggan slah Angkaan Brsnjaa Rpublk Inonsa alam Unang-Unang Nomor 20 Tahun 1982. Brasarkan Kapan Majls Prmusyawaraan Rakya Rpublk Inonsa, Nomor : VI/MPR/2000 an Nomor : VII/MPR/2000. Tnara Nasonal Inonsa an Kpolsan Ngara Rpublk Inonsa scara klmbagaan rpsah ssua ngan pran an fungs masng-masng. Tnara Nasonal Inonsa, yang rr aas Angkaan Dara, Angkaan Lau, an Angkaan Uara aalah ala ngara yang brpran sbaga ala prahanan ngara, sangkan Kpolsan Ngara Rpublk Inonsa aalah ala ngara yang brpran alam mmlhara kamanan an krban masyaraka, mngakkan hukum, mmbrkan pngayoman sra playanan kpaa masyaraka.
Unuk mnukung kpnngan prahanan ngara, sumbr aya manusa, sumbr aya alam, sumbr aya buaan, sra sarana an prasarana nasonal yang braa alam an/aau luar pnglolaan parmn yang mmbang prahanan manfaakan smaksmal mungkn, bak sbaga komponn caangan maupun komponn pnukung.
Prsn slaku pnanggungjawab rngg alam pnglolaan prahanan ngara banu olh Dwan Prahanan nasonal yang brfungs sbaga pnasha Prsn alam mnapkan kbjakan umum prahanan ngara. Unuk mnghaap ancaman brsnjaa. Prsn brwnang mngrahkan kkuaan Tnara Nasonal Inonsa ngan prsujuan Dwan Prwaklan Rakya. Dalam kaaan mmaksa, Prsn apa langsung mngrahkan kkuaan Tnara Nasonal Inonsa ngan kwajban palng lamba 2 X 24 (ua kal ua puluh mpa) jam harus mngajukan prsujuan kpaa Dwan Prwaklan Rakya. Apabla Dwan Prwaklan Rakya ak mnyuju pngrahan rsbu Prsn harus mnghnkan opras mlr.
Mnr mmbanu Prsn alam mrumuskan kbjakan umum prahanan ngara an mnapkan kbjakan nang pnylnggaraan prahanan ngara. Slan u, Mnr mnyusun “buku puh prahanan”, mnapkan kbjakan krja sama blaral, rgonal, an nrnasonal bangnya, mrumuskan kbjakan umum pnggunaan kkuaan Tnara Nasonal Inonsa an komponn prahanan lannya, mnapkan kbjakan pnganggaran, pngaaan, prkruan, pnglolaan sumbr aya nasonal, sra pmbnaan knolog an nusr prahanan. Dalam hal mnyusun an mlaksanakan prncanaan srags pnglolaan sumbr aya nasonal unuk kpnngan prahanan, Mnr bkrja sama ngan pmpnan parmn an nsans pmrnah lannya.
Panglma angka an brhnkan olh Prsn slah mnapa prsujuan Dwan Prwaklan Rakya. Panglma mnylnggarakan prncanaan srag an opras mlr, pmbnaan profs an kkuaan mlr, sra mmlhara ksagaan oprasonal. Ssua ngan prauran prunang-unangan, Panglma apa mnggunakan sgnap komponn prahanan ngara yang slanjunya pranggungjawabkan kpaa Prsn. Dalam hal pmnuhan kbuuhan Tnara Nasonal Inonsa, Panglma bkrja sama ngan Mnr.
Pmbnaan kmampuan prahanan ngara lakukan mlalu pnayagunaan sgala sumbr aya nasonal sra pmanfaaan wlayah ngara an pmajuan nusr prahanan unuk mnngkakan kmampuan prahanan ngara ngan mmprhakan hak masyaraka an prauran prunang-unangan.
Unuk mnjamn pnylnggaraan prahanan ngara yang mmnuh prnsp mokras, Dwan Prwaklan Rakya mlakukan pngawasan rhaap plaksanaan kbjakan umum prahanan ngara an apa mmna krangan nang pnylnggaraan an pnglolaan prahanan ngara.
Shubungan ngan prkmbangan ksaaran hukum yang hup alam masyaraka yang mngpankan prnsp mokras, hak asas manusa, ksjahraan umum, lngkungan hup, an prnsp hup brampngan scara ama, Unang-Unang Nomor 20 Tahun 1982 nang Knuan-knuan Pokok Prahanan Kamanan Ngara Rpublk Inonsa yang lah ubah ngan Unang-Unang Nomor 1 Tahun 1988 prlu gan ngan Unang-Unang n.
II.
PASAL DEMI PASAL
Pasal 1
Cukup jlas
Pasal 2
Yang maksu ngan brsfa smsa aalah pngkusraan sluruh warga ngara, pmanfaaan sluruh sumbr aya nasonal, an sluruh wlayah ngara alam usaha prahanan ngara.
Yang maksu ngan kyaknan paa kkuaan snr aalah smanga unuk mnganalkan paa kkuaan snr sbaga moal asar ngan ak mnuup kmungknan bkrja sama ngan ngara lan.
Pasal 3
Aya (1)
Yang maksu ngan kbasaan nrnasonal aalah knuan ak ruls yang brlaku unvrsal an aku olh masyaraka nrnasonal.
Aya (2)
Cukup jlas
Pasal 4
Yang maksu ngan ancaman aalah sap usaha an kgaan, bak ar alam ngr maupun luar ngr yang nla mmbahayakan kaulaan ngara, kuuhan wlayah ngara, an kslamaan sgnap bangsa.
Pasal 5
Yang maksu ngan sluruh wlayah Ngara Ksauan Rpublk Inonsa sbaga sau ksauan prahanan aalah bahwa ancaman rhaap sbagan wlayah mrupakan ancaman rhaap sluruh wlayah an mnja anggung jawab sgnap bangsa.
Pasal 6
Cukup jlas
Pasal 7
Aya (1)
Cukup jlas
Aya (2)
Yang maksu ngan ancaman mlr aalah ancaman yang mnggunakan kkuaan brsnjaa yang rorgansas yang nla mmpunya kmampuan yang mmbahayakan kaulaan ngara, kuuhan wlayah ngara, an kslamaan sgnap bangsa.
Ancaman mlr apa brbnuk, anara lan:
a.
Agrs brupa pnggunaan kkuaan brsnjaa olh ngara lan rhaap kaulaan ngara, kuuhan wlayah, an kslamaan sgnap bangsa aau alam bnuk an cara-cara, anara lan:
1)
Invas brupa srangan olh kkuaan brsnjaa ngara lan rhaap wlayah Ngara Ksauan Rpublk Inonsa.
2)
Bombarmn brupa pnggunaan snjaa lannya yang lakukan olh angkaan brsnjaa ngara lan rhaap wlayah Ngara Ksauan Rpublk Inonsa.
3)
Bloka rhaap plabuhan aau pana aau wlayah uara Ngara Ksauan Rpublk Inonsa olh angkaan brsnjaa ngara lan.
4)
Srangan unsur angkaan brsnjaa ngara lan rhaap unsur sauan ara aau sauan lau aau sauan uara Tnara Nasonal Inonsa.
5)
Unsur kkuaan brsnjaa ngara lan yang braa alam wlayah Ngara Ksauan Rpublk Inonsa brasarkan prjanjan yang nakan aau kbraaannya brnangan ngan knuan alam prjanjan.
6)
Tnakan suau ngara yang mngznkan pnggunaan wlayahnya olh ngara lan sbaga arah prsapan unuk mlakukan agrs rhaap Ngara Ksauan Rpublk Inonsa.
7)
Pngrman klompok brsnjaa aau nara bayaran olh ngara lan unuk mlakukan nakan kkrasan wlayah Ngara Ksauan Rpublk Inonsa aau mlakukan nakan spr rsbu aas.
b.
Planggaran wlayah yang lakukan olh ngara lan, bak yang mnggunakan kapal maupun psawa non komrsal.
c.
Sponas yang lakukan olh ngara lan unuk mncar an mnapakan rahasa mlr.
.
Saboas unuk mrusak nsalas pnng mlr an obyk val nasonal yang mmbahayakan kslamaan bangsa.
.
Aks ror brsnjaa yang lakukan olh jarngan rorsm nrnasonal aau yang bkrja sama ngan rorsm alam ngr aau rorsm alam ngr yang brskalas ngg shngga mmbahayakan kaulaan ngara, kuuhan wlayah, an kslamaan sgnap bangsa.
f.
Pmbronakan brsnjaa.
g.
Prang sauara yang rja anara klompok masyaraka brsnjaa ngan klompok masyaraka brsnjaa lannya.
Aya (3)
Cukup jlas
Pasal 8
Aya (1)
Yang maksu ngan moblsas aalah nakan pngrahan an pnggunaan scara srnak sumbr aya nasonal sra sarana an prasarana nasonal sbaga kkuaan prahanan ngara.
Aya (2)
Cukup jlas
Aya (3)
Cukup jlas
Pasal 9
Aya (1)
Upaya bla ngara aalah skap an prlaku warga ngara yang jwa olh kcnaannya kpaa Ngara Ksauan Rpublk Inonsa yang brasarkan Pancasla an Unang-Unang Dasar 1945 alam mnjamn klangsungan hup bangsa an ngara Upaya bla ngara, slan sbaga kwajban asar manusa, juga mrupakan khormaan bag sap warga ngara yang laksanakan ngan pnuh ksaaran, anggung jawab, an rla brkorban alam pngaban kpaa ngara an bangsa.
Aya (2)
Huruf a
Dalam pnkan kwargangaraan suah rcakup pmahaman nang ksaaran bla ngara.
Huruf b
Cukup jlas
Huruf c
Cukup jlas
Huruf
Yang maksu ngan pngaban ssua ngan profs aalah pngaban warga ngara yang mmpunya profs rnu unuk kpnngan prahanan ngara rmasuk alam mnanggulang an/aau mmprkcl akba yang mbulkan olh prang, bncana alam, aau bncana lannya.
Aya (3)
Cukup jlas
Pasal 10
Aya (1)
Cukup jlas
Aya (2)
Cukup jlas
Aya (3)
Huruf a
Cukup jlas
Huruf b
Cukup jlas
Huruf c
Opras mlr paa asarnya, rr aas opras mlr unuk prang an opras mlr slan prang. Opras mlr mlpu kgaan rncana yang laksanakan olh sauan mlr ngan sasaran, waku, mpa, an ukungan logsk yang lah apkan sblumnya mlalu prncanaan rnc.
Opras mlr slan prang, anara lan brupa banuan kmanusaan (cvc msson), prbanuan kpaa Kpolsan Ngara Rpublk Inonsa alam rangka ugas kamanan an krban masyaraka, banuan kpaa pmrnahan spl, pngamanan playaran/pnrbangan, banuan pncaran an prolongan (Sarch An Rscu), banuan pngungsan, an pnanggulangan korban bncana alam.
Opras mlr slan prang lakukan brasarkan prmnaan an/aau prauran prunang-unangan.
Huruf
Cukup jlas
Pasal 11
Cukup jlas
Pasal 12
Yang maksu kpnngan nasonal aalah ap gaknya Ngara Ksauan Rpublk Inonsa brasarkan Pancasla an Unang-Unang Dasar 1945, sra rjamnnya klancaran an kamanan pmbangunan nasonal yang brklanjuan guna mwujukan ujuan pmbangunan an ujuan nasonal. Kpnngan nasonal wujukan ngan mmprhakan 3 (ga) kaah pokok, yau sbaga brku :
1.
Taa khupan masyaraka, bangsa, an ngara Inonsa brasarkan Pancasla an Unang-Unang Dasar 1945.
2.
Upaya pncapaan ujuan nasonal laksanakan mlalu pmbangunan nasonal yang brklanjuan, brwawasan lngkungan, an brkahanan nasonal brasarkan wawasan nusanara.
3.
Sarana yang gunakan aalah sluruh pons an kkuaan nasonal yang ayagunakan scara mnyluruh an rpau.
Pasal 13
Aya (1)
Cukup jlas
Aya (2)
Yang maksu ngan kbjakan umum prahanan ngara, anara lan mlpu upaya mmbangun, mmlhara, an mngmbangkan scara rpau an rarah sgnap komponn prahanan ngara.
Pasal 14
Aya (1)
Kwnangan pngrahan kkuaan Tnara Nasonal Inonsa alam rangka opras mlr hanya aa paa Prsn.
Aya (2)
Yang maksu ngan ancaman brsnjaa aalah brbaga usaha an kgaan olh klompok aau phak yang rorgansas an brsnjaa, bak ar alam maupun luar ngr yang mngancam kaulaan ngara, kuuhan, wlayah, an kslamaan sgnap bangsa.
Aya (3)
Yang maksu ngan kaaan mmaksa aalah suas paa saa kpuusan harus sgra ambl brasarkan prmbangan ruang, waku, an sasaran ssua ngan prkraan rsko yang haap.
Aya (4)
Waku 2 X 24 jam (ua kal ua puluh mpa jam) hung slah kpuusan pngrahan kkuaan.
Aya (5)
Cukup jlas
Pasal 15
Aya (1)
Dalam mmbanu Prsn mnapkan kbjakan umum prahanan ngara, Dwan Prahanan Nasonal mmbrkan masukan brasarkan hasl pnlaahan brbaga aspk prahanan ngara.
Aya (2)
Cukup jlas
Aya (3)
Cukup jlas
Aya (4)
Cukup jlas
Aya (5)
Cukup jlas
Aya (6)
Cukup jlas
Aya (7)
Anggoa ak ap ar unsur nonpmrnah brjumlah 5 (lma) orang, rr aas pakar bang prahanan, organsas masyaraka, an lmbaga swaaya masyaraka.
Aya (8)
Cukup jlas
Pasal 16
Aya (1)
Cukup jlas
Aya (2)
Cukup jlas
Aya (3)
Cukup jlas
Aya (4)
Yang maksu ngan “buku puh prahanan” aalah prnyaaan kbjakan prahanan scara mnyluruh yang rbkan olh Mnr an sbarluaskan k masyaraka umum, bak omsk maupun nrnasonal unuk mncpakan salng prcaya an mnaakan pons konflk.
Aya (5)
Yang maksu ngan mrumuskan kbjakan umum aalah mnyapkan kapan kbjakan yang mnyangku ujuan pnggunaan kkuaan Tnara Nasonal Inonsa sbaga komponn uama bsra komponn prahanan lannya.
Aya (6)
Pngaaan yang laksanakan olh Dparmn Prahanan harus mmnuh prsyaraan oprasonal an spsfkas kns pralaan mlr.
Prkruan mlpu kgaan pnnuan alokas, publkas, an pmangglan.
Aya (7)
Prncanaan srags aalah prncanaan paa ngka nasonal alam upaya pnglolaan prahanan ngara ngan mnynrgkan sgnap sumbr aya nasonal yang mnganung pons kmampuan prahanan unuk mnja kkuaan prahanan ngara.
Pasal 17
Aya (1)
Cukup jlas
Aya (2)
Cukup jlas
Aya (3)
Dalam mngajukan usul pngangkaan Kpala Saf Angkaan, Panglma mngajukan mnmal 2 (ua) orang calon.
Aya (4)
Cukup jlas
Pasal 18
Aya (1)
Cukup jlas
Aya (2)
Cukup jlas
Aya (3)
Cukup jlas
Aya (4)
Pnggunaan kkuaan yang harus pranggungjawabkan kpaa Prsn aalah nakan opras mlr.
Pasal 19
Cukup jlas
Pasal 20
Aya (1)
Cukup jlas
Aya (2)
Yang maksu ngan nla-nla aalah sprangka pranaa, prnsp, an kons yang yakn kbnarannya unuk gunakan sbaga nsrumn pngaur khupan alam mngukur knrja, bak moral maupun fsk an skalgus mnunjukkan nas an ja r yang brsangkuan.
Nla yang brkaan ngan ssm prahanan ngara, anara lan:
a.
Nla yang rkanung alam Pancasla an UUD 1945.
b.
Nla yang rkanung alam Sapa Marga, Sumpah Prajur, an Dokrn TNI.
c.
Nla sbaga bangsa pjuang.
.
Nla goong royong.
.
Nla baru yang ssua ngan kbuuhan bangsa Inonsa.
Aya (3)
Cukup jlas
Pasal 21
Yang maksu ngan prnsp brklanjuan aalah pnayagunaan sumbr aya alam an buaan yang arahkan unuk apa mmnuh kbuuhan an apa manfaakan sbaga pnunjang kbuuhan jangka panjang.
Yang maksu ngan prnsp kragaman aalah pnayagunaan sumbr aya alam an buaan mlalu pngankaragaman unuk mnghnar krganungan.
Yang maksu ngan prnsp proukvas aalah pnayagunaan sumbr aya alam an buaan ngan pmanfaaan scara opmal.
Pasal 22
Cukup jlas
Pasal 23
Aya (1)
Cukup jlas
Aya (2)
Yang maksu ngan mnorong an mmajukan prumbuhan nusr prahanan rmasuk kgaan mnorong an mmajukan nusr alam ngr yang mmprouks ala pralaan yang mnukung prahanan, bak mlalu kgaan promos maupun pngmbangan lmu pngahuan an knolog.