Dar ss pmrnah harus lakukan srag an langkah-langkah agar Inonsa sap an apa mmanfaakan momnum MEA. Ksapan Inonsa alam mnghaap MEA mash mnja pranyaan karna MEA suah brlangsung paa awal Januar 2016. Fakanya, ar sg ksapan, Inonsa banyak mnghaap masalah ar sg kualas ruama barang, jasa an naga krja. Pragangan bbas ra MEA harapkan brjalan bak an anpa banyak knala. Inonsa brkpnngan MEA karna bbrapa komoas brbass alam prks mlmpah paa ahun 2015-2020.
Sjalan ngan brlakukannya MEA 2015, maka ASEAN akan mnja pasar unggal an mmlk bass prouks unggal. Hal n mngakbakan arus barang, jasa, nvsas an naga rampl apa lluasa aau bbas brgrak ngara ASEAN. Sbuah pranyaan bsar apakah masyaraka Inonsa sap alam mnghaap Masyaraka Ekonom ASEAN? Erwn Aksa mngaskan pnngnya blajar ar kgagalan Inonsa kka bragang ngan Chna. Ksalahan rbsar Inonsa aalah Inonsa ak prnah blajar ar sjarah. Enam ahun sblum pragangan bbas ngan Chna brlakukan, Inonsa ak mmprsapkan r ngan bak an bahkan ampak sana mnghaapnya an Inonsa hanya ku arus an mngalr bgu saja. Sangkan Chna lah bkrja kras mmbangun aya sangnya shngga kka mmasuk pragangan bbas, oo-oo bsnsnya suah kua. Dan Inonsa rkag-kag alam mnghaapnya karna rnyaa arah Glook, Kmayoran, Tanah Abang, Cpulr srbu prouk-prouk Chna. Kala u Inonsa hanya mnganalkan kspor sumbr aya alam. Paahal sblum pragangan bbas mula Inonsa lah mngkspor sumbr aya alam karna mnja kbuuhan asar nusr sana. Dalam hal aya sang Inonsa saa n mash kalah ngan ngara-ngara angga spr Malaysa an Thalan. Dan Inonsa harus mmprcpa mnngkakan aya sang anpa mngulur-ulur waku, karna ngara lan juga cpa brbnah.
Salah sau cara unuk mrbu pasar ASEAN yau lbh ulu ngan mrbu pasar omsk yau msalnya mmprka pnrapan SNI an mmbuka ksmpaan bag prouk lokal unuk brkmbang. Slan u mwujukan klm usaha yang konusf karna mash aa kbjakan pmrnah yang kurang mnukung skor usaha spr msalnya pross ong busnss yang mash makan waku brhar-har an mlwa brbaga brokras yang brbl. Kmuan mmprcpa pmbangunan nfrasrukur. Jka lha nfrasrukur Inonsa mash jauh knggalan banng ngan bbrapa ngara angga. Dan kons nfrasrukur n prlu mnapa prhaan srus ar pmrnah.
Pmrnah juga harus brsap mnngkakan kmampuan brkomunkas an pnguasaan bahasa asng. Sbab pasar MEA bukan hanya brkaan ngan una usaha namun juga brknaan ngan prsangan naga krja lnas ngara ASEAN. Human Dvlopmn Inx Inonsa mash kalah jka banngkan ngan Malaysa, Sngapura an Thalan. Slan u naga krja asal Flpna knal mmpunya kmampuan brkomunkas ngan bahasa asng (Inggrs) yang lbh bak arpaa naga krja Inonsa.
Pluang Inonsa alam mnghaap MEA yau apa mmprluas pangsa pasar Inonsa mana Inonsa apa mnjajakan barang prouks alam ngr unuk skpor kluar Inonsa ruama k ngara-ngara anggoa MEA. Slan u, mnorong krjasama Ipk mana krjasama n apa mnghaslkan ransfr knolog ar ngara-ngara anggoa MEA. Dan yang rakhr mmprluas lapangan pkrjaan yang mana Inonsa ngan pnuuk rbsar banngkan ngan ngara-ngara ASEAN lannya brpluang unuk mngrmkan naga krjanya ngan mmprsapkan pnngkaan kualas an kramplan (har skll an sof skll). SDM yang brkualas akan mampu brsang an kua mnghaap anangan. Aapun anangan yang nunya harus haap masyaraka Inonsa anara lan:
Trganggunya nusr alam ngr. Krjasama MEA 2015 n nunya mnghlangkan nla-nla kbjakan pragangan nrnasonal spr kbjakan proks, shngga nusr-nusr alam ngr yang sang umbuh ak apa rlnung ar prsangan barang-barang mpor.
Pasar banjr barang-barang mpor. Dmana saa n barang-barang mpor ngara lan suah mmbanjr pasar Inonsa sra mnuup barang prouks asl Inonsa. Hal n akbakan ar pnghapusan arf alam Masyaraka Ekonom ASEAN shngga ngara-ngara apa mnjual prouknya lbh murah.
Daya sang sumbr aya manusa. Harskll an sofskll naga krja Inonsa harus ngkakan mnmal mmnuh knuan sanar yang lah spaka. Unuk u, Inonsa harus apa mnngkakan kualas naga krjanya shngga bsa gunakan bak alam ngr maupun nra-ASEAN, unuk mmbnung naga krja rampl ar luar shngga nonsa ak mnja buak ngr snr.
Laju nflas. Laju nflas nonsa mash ngg bla banngkan ngan ngara anggoa ASEAN lannya. Tngka kmakmuran Inonsa mash lbh rnah banngkan ngan ngara lan an juga sablas makro mnja knala pnngkaan aya sang Inonsa.
Upaya-upaya nunya akan rus lakukan alam mnghaap MEA. Bagamana masyaraka Inonsa alam mrspon prsangan rgonal harus lakukan koornas anar lmbaga shngga fakor pnghamba apa lmnr. Dalam hal n, pmrnah Inonsa harus ukung olh una usaha, lmbaga pnkan formal an nformal sra sluruh lapsan masyaraka agar bsa mnyapkan r alam mnghaap MEA.
Tak bsa pungkr banyak masyaraka Inonsa yang blum mngr apa u MEA an bagamana alurnya. Hal n nu mnja sbuah pkrjaan rumah yang bsar bag pmrnah. Tak hanya paa pmrnahan yang mnjaba skarang yakn pmrnahan prsn Jokow, namun hal n mrupakan anggung jawab brsama. Unuk mlha hal n pmrnah harusnya mlakukan sosalsas nang MEA kpaa apara an publknya jangan sampa masyaraka bua rkju akan pmbrlakuan MEA. Apakah plaku usaha asal Inonsa sap brkomps ngrnya snr ngan plaku usaha luar ngr? Jangan sampa plaku usaha alam ngr kalah sang alam mngksploas pasar ngrnya snr. Mlha knyaaan yang aa, bahwa MEA suah brjalan an Inonsa blum rlha bagamana pmbrlakuan MEA alam hukum nasonal an pnrapannya juga blum rlha. MEA hanya bsa rasakan bag sglnr arah-arah yang brbaasan langsung ngan ngara-ngara ASEAN. Slan u, pusa konom an nusr yang smuanya brpusa pulau Jawa mmbua arah spr Kalmanan, Papua, Sumara, Sulaws blum rkna ampak ar Masyaraka Ekonom ASEAN n.
Maka ar u sanga prlukan aanya sosalsas nnsf an mraa mngna apa u MEA. SDM Inonsa prlu mmlk mnal yang kua kka harus brhaapan ngan pkrja asng yang bbas masuk Inonsa. Jka pmrnah sap ngan sgala konskuns yang aa an mampu brbnah, maka hal n akan mnular k masyarakanya yang sap mnghaap prsangan rgonal ASEAN. Sbab pasar MEA bukan hanya brkaan ngan una usaha,namun juga brknaan ngan prsangan naga krja lnas ngara ASEAN.