Kka bna brsuhu ngg brsnuhan ngan bna brsuhu rnah, sbagan panas ar bna brsuhu ngg brpnah mnuju bna brsuhu rnah hngga kua bna mncapa suhu yang sama. Paa saa ar h panas brsnuhan ngan s, sbagan panas ar ar h brpnah mnuju s. Prpnahan kalor brhn slah campuran ar h panas an s mncapa suhu yang sama. Kka campuran ar h panas an s mncapa suhu yang sama maka campuran ar h an s braa alam ksmbangan rmal.
Jka ua aau lbh ar ua bna yang mmlk suhu yang brba salng brsnuhan hngga bna-bna rsbu mncapa suhu yang sama maka bna-bna yang lah mncapa suhu yang sama rsbu kaakan braa alam ksmbangan rmal.
Pngukuran Suhu
Ala pngukur suhu sbu rmomr. Agar apa aakan pngukuran kuanaf, rmomr prlu bubuh skala. Smua p an jns rmomr asarkan aas gjala mana suau bsaran fss rnu brubah apabla suhu brubah/ubah. Bsaran fss smacam n namakan ‘ Thrmomrc Propry’
Paa umumnya rmomr gas jarang gunakan alam khupan shar-har. Trmomr gas basanya gunakan alam kgaan pnlan laboraorum. Slan u, rmomr gas juga banyak paka alam kgaan nusr, msalnya pabrk-pabrk farmas an yang srng brhubungan ngan gas alam prouks. Trmomr gas volum ap mmlk klan an kakuraan yang sanga ngg, shngga scara nrnasonal apa rma sbaga nsrumn sanar unuk pngkalbrasan rmomr lannya. Trmomr n mggunakan gas sbaga snyawa rmomrk (umumnya Hrogn an Hlum), ngan mmanfaakan sfa rmomrk brupa kanan yang haslkan gas.Trmomr gas gunakan sbaga sanar olh baan sanar an laboraorum sluruh una. Karna rmomr gas mmbuuhkan pralaan yang komplks an brukuran bsar, mmbrkan rspon yang lamba, sra prosur pngukuran yang rum, maka kbanyakan pngukuran mpraur gunakan rmomr yang lah kalbras (scara langsung maupun ak langsung) ngan rmomr gas (Mchal J.Moran, 2004). Trmomr yang nyars smpurna aau al aalah hrmomr gas volum konsan.
Prsp krja :
Volum gas jaga agar slalu ap.Kka suhu brambah, kanan gas juga brambah.Dalam ppa 1 an ppa 2 rapa ar raksa. Volum gas jaga agar slalu kosan,ngan cara mnakkan aau mnurunkan ppa 2 shngga prmukaan ar raksa alam ppa 1. slalu alam ana acuan. Jka suhu mnngka, kanan gas alam abung juga mnngka. Karnanya ppa 2 harus angka lbh ngg agar volum gas slalu konsan. Tkanan gas apa kahu ngan mmbaca ngg kolom ar raksa (h) alam ppa2. Jka ngan cara manual, nga saja kolom ar raksa sngg 760nm = kanan 1 am. Paa rmomr gas volum konsan yang canggh suah aa ala pnghung kanan. Waah yang brs gas juga suah rancang agar gas slalu braa alam volum yang ap. Ja yang ukur hanya prubahan kanan saja. (Vnk, 1991)
Trmokopl aalah sbuah ala pngukur suhu yang rr ar pnggabungan ua logam yang brba jns paa ujungnya an mnghaslkan gangan kcl kka panaskan. Sap maral aau bahan yang paka alam rmokopl mmlk rang yang brba an prubahan gangan yang brba ap k suhu yang rma paa ujung rmokopl.
Prnsp krja:
aanya prbaan panas scara gran akan mnghaslkan gangan lsrk, hal n sbu sbaga fk rmolkrk. Unuk mngukur prubahan panas n gabungan ua macam konukor skalgus srng paka paa ujung bna panas yang ukur. Konukor ambahan n kmuan akan mngalam graas suhu, an mngalam prubahan gangan scara brkbalkan ngan prbaan mpraur bna. Mnggunakan logam yang brba unuk mlngkap srku akan mnghaslkan gangan yang brba, mnnggalkan prbaan kcl gangan mmungknkan ka mlakukan pngukuran, yang brambah ssua mpraur. Prbaan n umumnya brksar anara 1 hngga 70 mcrovol ap raja clcus unuk ksaran yang haslkan kombnas logam morn.
Promr aalah sbuah rmomr yang sanga akura yang mngukur suhu bna ngan jalan mngukur bsarnya raas oal aau raas paa salah sau panjang glombang. Promr apa mngukur suhu yang sanga ngg (kra-kra500oC – 3000oC). Scara or, suau bna yang panas akan mmancarkan raas an cahaya skllngnya, smakn ngg suhu bna rsbu maka makn bsar raas an nnsas cahaya yang pancarkan. Bsarnya raas an nnsas cahaya n rganung ar suhu bna an ar warna aau panjang glombang snar yang pancarkan. Dngan mngukur raas oal aau raas paa salah sau panjang glombang maka mpraur bna akan apa nukan anpa mnynuh bna rsbu, bahkan jka Ana brr agak jauh ar bna rsbu.
Promr bag mnja 2, yau:
a. Promr Raas.
Logam panas mmancarkan raas ngan nla rnu yang bsarnya angkap olh pyromr jns n unuk mnnukan mpraur logam rsbu. Pyromr p n mmlk ngka snsfas yang ngg, kprssan, sra rnan pmbacaan mpraur yang lbh lbar. Ala n sanga bak mmbaca mpraur logam aas 538°C. Sau klbhan yang palng pnng ar aka n aalah ak buuhkannya pmbacaan mpraur scara vsual, shngga a apa pasang sbuah k yang ak rjangkau olh panangan manusa, spr alam furnac bolr.
Prnsp krja :
promr n yau ngan mngukur raas oal yang pancarkan olh bna yang ukur. Pngukuran raasnya lakukan ngan mnggunakan snsor panas spr rmokopl, raas yang aang ubah mnja panas an akan mnakkan mpraur snsor aau sbuah sl pka cahaya mngubah nrgy cahaya mnja bsaran lsrk. Mmfokuskan nrg yang pancarkan bna. Tak mlbakan flamn an maa manusa, gan ngan kor mal spr lnsa maa. Prnspnya apa mngukur suhu anara – 100 ºC sampa + 3600 ºC. Raas kor rmal yang mngukur knakan suhu paa k opk ssm.
b. Promr Opk
Pyromr opk aalah sbuah nsrumn pngukuran mpraur yang mnggunakan prnsp pancaran raas bna panas. Pyromr opk scara vsual mmbanngkan ngka kcrahan prmukaan sbuah bna ngan rfrans sbuah sumbr raas rnu. Bna rfrns yang gunakan basanya brupa flamn ungsn yang panaskan scara lkrk. D alam ala n juga gunakan sbuah flr warna mrah shngga scara vsual apakan glombang rnu yang apa komparas ngan k rfrns. Ala n apa mnnukan mpraur prmukaan bna ngan angka msvas (ε) 1,0.
Prnsp krja :
promr n yau ngan mngukur raas paa salah sau warna (panjang glombang). Promr opc bkrja brasarkan pngukuran raas paa suau panjang glombang rnu. Raas n nyaakan olh rang bna rsbu paa warna yang ssua ngan panjang glombang. Pngukuran rang bna n lakukan ngan cara mmbanngkan ngan suau lampu sanar yang rangnya apa aur. Dngan mngaur arus yang mlalu lampu, flamn ar lampu apa bua sama rang ngan bna yang akan ukur suhunya. Bla rang flamn an bna lah sama maka kuanya akan rlha baur mnja sau. Bla suhu salah sau lbh ngg maka akan rlha brba. Bsarnya arus yang mlalu flamn lampu apa langsung kalbras mnja mpraur ar bna rsbu. Pyromr opk sanga cocok gunakan unuk mngukur logam panas, karna jka ala n kalbras ngan bak a akan sanga smpurna mngukur mpraur logam aas 1500°F (816°C). Shngga ala n sanga al unuk gunakan paa nusr-nusr yang mlbakan pross pmanasan logam spr bolr, prlakuan panas unuk logam, an lan sbaganya. Namun pyromr opk ak cocok jka gunakan unuk mngukur mpraur gas, karna gas panas ak mmancarkan raas scara kasa maa.
Trmomr anah aalah sbuah rmomr yang khusus rancang unuk mngukur suhu anah. Ala n brguna alam bang pranan, bak u lmuan anah maupun pan. Pan mnggunakan ala n unuk mngukur suhu anah paa saa mlakukan pnanaman, yau mngukur ksapan anah unuk sap anam. Cr r rmomr n aalah paa bagan skala lngkungkan, namun aa juga yang ak lngungkan. Hal n lakukankarna unuk mmuahkan pmbacaan skala an mmnmalsr ksalahan paralaks.